گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو- محسن عبداللهی‌خلج؛ مراکز مشاوره در دانشگاه‌های کشور، یکی از ناشناخته‌ترین بخش‌های دانشگاهي است که دانشجویان با آن سروکار دارند. به جز روزهای ابتدایی ورود به دانشگاه که دانشجویان نام این بخش را میشنوند و برخی فرمهای مربوط به آن را نیز تکمیل میکنند، غیر از آن دانشجویان گذرشان به مرکز مشاوره نمیافتد و حتی برخیها دیگر اثری از آن در دوران دانشجوییشان نمی‌بینند. البته بخشی از دوری از مراکز مشاوره به علت تابو شدن این مراکز است که در بین دانشجویان، آن را نشانه دیوانه شدن یا نداشتن روان سالم قلمداد میکنند و از همین رو مراکز مشاوره جزو خلوت‌ترین اداره‌ها محسوب می‌شوند. در سال‌های اخیر با توجه به فعالیت‌های فراوان کمی و کیفی، مراکز مشاوره دانشجویی بیشتر جای خود را در بین دانشجویان باز کرده‌است.
دانشجویان از مرکز مشاوره استقبال میکنند/ نارضایتی از مشاوران مراکز
بر اساس «آیین‌نامه تشکیل مرکز مشاوره دانشجویی در دانشگاه‌ها»، اهداف و وظايف این مراکز، پیشگیری از آسیب‌های روانی-اجتماعی و راهنمایی دانشجو در جهت شناخت صحیح توانایی‌ها و مشکلات خود، تصمیم‌گیری آگاهانه، عاقلانه و حُسن انتخاب، و حل مشکلات رفتاری، عاطفی، شناختی، تحصیلی، خانوادگی با برگزاری جلسات با دانشجویان و پاسخگویی به پرسش‌های آنان، برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی، ارائه نظرات کارشناسی و خدمات مرتبط برای حل مشکلات و جلب مشارکت دانشجویان است. البته این مراکز علاوه بر پیشگیری، بایستی به حل و درمان مشکلات نیز ورود کنند.
دانشجویان مخاطب اصلی این مراکز هستند. بنابراین برای دریافتن این موضوع که مراکز مشاوره در دانشگاه‌ها تا چه اندازه با دانشجویان ارتباط دارند و رسالت‌های خود را به درستی عملي میکنند، به سراغ دانشجویان دانشگاه‌های مختلف رفتیم و از آنها سوال کردیم.
اکثریت دانشجویان به پرسش «از مرکز مشاوره دانشگاه خود خبر دارید؟» جواب مثبت دادند و از وجود مراکز مشاوره در دانشگاه‌شان مطلع بودند اما در این بین کسانی هم بودند که جوابشان منفی باشد. فاطمه، دانشجوی دانشگاه پیام نور واحد شهرری می‌گوید: «تا به حال مرکز مشاوره دانشگاهم را ندیدم»، امیرحسین از دانشگاه شاهد از وجود مرکز مشاوره دانشگاهش اظهار بی‌اطلاعی می‌کند حسن، دانشجوی دیگری است که در جواب پرسش ما، طنازانه می‌گوید: «خودکاری که روی آن، نام مرکز مشاوره حک شده را هنوز دارم.»
دانشجوی ترم اول دانشگاه الزهرا بدون اطلاع از وظایف مرکز مشاوره و صرفاً با وجود فرم‌هایی که هنگام ورود به دانشگاه به دانشجویان داده‌اند، به مرکز مشاوره مراجعه کرده است و می‌گوید: «توسط روانپزشک و با تجویز دارو رو به بهبودی رفتم ولی با روانشناس مرکز به نتیجه خوبی نرسیدم. در کل از مرکز مشاوره راضی هستم و همچنین به علت ارزانی خدمات برای منِ دانشجو مناسب است.» دو دانشجوی دیگر از دانشگاه الزهرا با معرفی دوستان خود به مرکز مشاوره مراجعه کرده بودند. هرچند جلسات مشاوره‌شان ادامه داشت، رضایت نسبی به مرکز مشاوره داشتند. یکی از آنها می گوید: «علیرغم حضور در چهار جلسه مشاوره، 30درصد رضایت از بهبود دارم و مشکل اصلی، مساله نوبت دهی در دوره‌های طولانی در مرکز مشاوره دانشگاه است.»
با 4 نفر از دانشجویان دانشگاه شهیدبهشتی که ترم‌های آخر تحصیلشان را مي‌گذراندند، صحبت کردیم كه نظرات متفاوتي داشتند. همگی آنها با اطلاع قبلی به مراکز مشاوره مراجعه کرده بودند. آنها اطلاع‌رسانی و تبلیغات مرکز مشاوره دانشجویی در دانشگاه را عامل این مساله می‌دانند و ادامه مي‌دهند: «مشاورین مرکز از لحاظ مشاوره‌دهی، کیفیت لازم را ندارند و آن‌چنان مشکلات ما را برطرف نمی‌کنند.. دلیل این ضعف نيز عدم تناسب بین تعداد مشاورین و تعداد دانشجویان است. تعداد پایین مشاوران در برابر تعداد بالای دانشجویان در طرح جامع دانشگاه، باعث اُفت کیفیت در ارائه خدمات مرکز مشاوره دانشجویی شده است.»
آنچه از گفته‌های دانشجویان برمی‌آید این است که این نهاد در دانشگاه به توانمندی کامل برای رفع تمام مسائل نرسیده است و هنوز تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله دارد اما دانشجویان به این مراکز اعتماد دارند و از آن استفاده میکنند. اما باید دید که چقدر این مراکز در آینده با توجه به پیشرفت تکنولوژی و فردگرا شدن نسل جوان، در راستای بهبود خدمات، پیشرفتی مطابق با تکنولوژی روز خواهد داشت.
با وجود ارتقای کیفی، کمبود مراکز مشاوره وجود دارد
«منصوره سادات صادقی» رئیس مرکز مشاوره و سلامت سازمان امور دانشجویان در مهرماه سال 1397 در گفتگويي با خبرگزاری ايرنا، تعداد مراكز و شعب مشاوره فعال در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالي را 900 مركز ذكر مي‌كند. اين درحالي است كه بر اساس آخرين آمار رسمي وزارت علوم نزديك به 2500 دانشگاه و موسسه آموزش عالي داريم. با يك حساب سرانگشتي مي‌توان كمبود شديد مراكز مشاوره دانشجويي را احساس كرد. در برخی از دانشگاه‌ها مثل پيام نور با تعداد کم مراکز فعال و حتی نبود مراکز فعال روبه‌رو هستیم. به گفته «مجید صفارنیا» مدیرکل امور دانشجویان دانشگاه پیام نور، 140 مرکز مشاوره فعال در اين دانشگاه وجود دارد. اين در حالی است كه دانشگاه پیام نور نزدیک به 450 واحد در کل کشور دارد که خبر از کمبود مراکز مشاوره می‌دهد.
صدیقی، معاون وزیر و رئیس سازمان امور دانشجویان وزارت علوم نيز در سی امین گردهمایی روسای مراکز مشاوره دانشجویی دانشگاه های سراسر کشور در اسفندماه 1397 در دانشگاه شريف به وسعت و حجم کار زیاد در مراکز مشاوره و تعداد زیاد مراجعین، تنوع آسیب ها و تغییر شکل آنها به مرور زمان، امکانات کم مالی و کمبود نیرو در مراکز مشاوره اشاره كردند و از برنامه‌هاي سال جاري از جمله توانمندتر کردن مراکز مشاوره، تجهیز خوابگاه ها به اتاق مشاوره، نظارت بیشتر بر همیاران، انجام ارزیابی ها توسط دفتر مشاوره و سلامت سخن گفتند.